Historia kredytowa w BIK

Zła historia kredytowa w BIK nie raz zrujnowała marzenia o kredycie na nowy samochód czy remont mieszkania. BIK – a właściwie Biuro Informacji Kredytowej S.A. – prowadzi rejestr dłużników, a dane kredytobiorców tam zgromadzone stanowią podstawę ustalenia zdolności kredytowej przez bank lub inną instytucje pożyczkową, gdy staramy się np. o kredyt konsumencki. Watro zatem dowiedzieć się więcej na temat tej instytucji. Jakie dokładnie dane są gromadzone w rejestrze, jak długo BIK może przetwarzać nasze dane, wreszcie – jak usunąć dane z BIK? To właśnie między innymi na te pytania postaram się odpowiedzieć.

Bazy danych dłużników

Biuro Informacji Kredytowej S.A. działa na podstawie art. 105 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2019 r. poz. 2357). Zgodnie z tym przepisem, banki wspólnie z bankowymi izbami gospodarczymi mogą utworzyć instytucję upoważnioną do gromadzenia, przetwarzania i udostępniania:

• bankom informacji stanowiących tajemnicę bankową w zakresie, w jakim informacje te są potrzebne w związku z wykonywaniem czynności bankowych oraz w związku ze stosowaniem metod wewnętrznych;
• innym instytucjom ustawowo upoważnionym do udzielania kredytów (np. spółdzielczym kasom oszczędnościowo-kredytowym) informacji stanowiących tajemnicę bankową w zakresie, w jakim informacje te są niezbędne w związku z udzielaniem kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych i poręczeń;
• instytucjom kredytowym informacji stanowiących tajemnicę bankową w zakresie niezbędnym do oceny zdolności kredytowej konsumenta;
• instytucjom pożyczkowym na zasadzie wzajemności, informacji stanowiących odpowiednio tajemnicę bankową oraz informacje udostępnione przez instytucje pożyczkowe, w zakresie niezbędnym do oceny zdolności kredytowej konsumenta i analizy ryzyka kredytowego.

BIK nie jest jedyną instytucją utworzoną na podstawie powyżej wymienionego przepisu. Dane o dłużnikach gromadzone są także m.in. w Systemie Rejestr Dłużników oraz w Rejestrze Dłużników BIG InfoMonitor. Warto zwrócić uwagę również na fakt, że poszczególne bazy wymieniają się zgromadzonymi danymi dłużników.

Biuro Informacji Kredytowej S.A. wspólnie z Biurem Informacji Gospodarczej InfoMonitor tworzą Grupę BIK. Grupa BIK działa na rzecz całego systemu bankowego w Polsce. Jej zadaniem jest wymiana informacji pomiędzy sektorem bankowym i przedsiębiorcami wszystkich branż.

Co to jest BIK?

Biuro Informacji Kredytowej to spółka akcyjna utworzona przez Związek Banków Polskich w 1997 r., która działa na podstawie art. 105 ust. 4 Prawa bankowego. Jej podstawowym zadaniem jest gromadzenie, przetwarzanie i dystrybucja zbiorczych informacji na temat historii kredytowej przyszłych kredytobiorców. Informacje te dotyczą terminowości spłat kredytów i pożyczek. BIK jest jedynym tego typu zbiorem danych w Polsce.

Informacje do BIK’u są przekazywane przez prawie wszystkie instytucje pożyczkowe, a także przez wszystkie banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe świadczące usługi na polskim rynku. Dane przekazywane do rejestru dotyczą zaciągniętych pożyczek i kredytów (w tym tzw. chwilówek). Podmioty przekazujące dane do BIK regularnie aktualizują informacje o terminowości spłat zobowiązań finansowych swoich klientów. Banki i SKOK-i zobowiązane są do aktualizacji danych raz w miesiącu. Mają prawo robić to również częściej.

Przed udzieleniem pożyczki instytucja pożyczkowa zazwyczaj sprawdza w BIK wiarygodność finansową osoby ubiegającej się o pożyczkę. Warto jednak wiedzieć, że na to, by zweryfikować informacje na Twój temat w BIK i przekazać dane do BIK, firma pożyczkowa potrzebuje Twojej zgody.

W celu upewnienia się, czy firma pożyczkowa, w której zaciągnąłeś zobowiązanie przekazuje dane do BIK, możesz pobrać Raport BIK na swój temat. W Raporcie uwzględnione będą informacje o Twoich bieżących i spłaconych zobowiązaniach (o ile pożyczkodawca takie dane przekazał do BIK), a także zapytania instytucji finansowych na Twój temat (jeżeli miały miejsce).

Co ciekawe, w ramach raportu BIK sprawdzany jest także Rejestr Dłużników Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor. Jeżeli zatem informacje o Twoich długach względem np. dostawcy energii, operatora komórkowego, itp. zostały przekazane do BIG, znajdą się także w Raporcie BIK.

Pamiętaj także, że BIK posiada informacje o terminowych jak i nieterminowych spłatach kredytu. BIK nie jest „czarną listą”, tylko bazą informacji o klientach banków i SKOK-ów wykorzystywaną do określania ryzyka kredytowego związanego z danym klientem. Dlatego też okoliczność, że Twoje dane są przekazywane do BIK nie oznacza automatycznie, że jesteś nierzetelnym dłużnikiem. W rzeczywistości jest wręcz odwrotnie. Jeżeli prawidłowo wywiązujesz się ze swoich zobowiązań, budujesz swoją pozytywną historię kredytową, co ułatwi Ci w przyszłości zaciągnięcie kredytu lub pozwoli zaciągnąć kredyt w wyższej kwocie.

Czym jest BIG?

BIG InfoMonitor zbiera dane o długach, dłużnikach i pomaga przedsiębiorcom zabezpieczyć się przed opóźnieniami w płatnościach. BIG działa na podstawie ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2019 r. poz. 681 i 730).

Działalność BIG polega wyłącznie na pośrednictwie w udostępnianiu danych. Informacje o niesolidnych dłużnikach mogą być przekazywane przez różnych przedsiębiorców – nie tylko przez banki i instytucje pożyczkowe. W rejestrze BIG mogą się znaleźć m.in. osoby, które:

• nie spłacają kredytów,
• nie regulują rachunków za prąd, wodę czy gaz,
• zalegają z płatnościami za telefon, internet,
• są przedsiębiorcami i nie spłacają swoich należności kontrahentom.

Każdy przedsiębiorca może zgłosić do BIG dane dotyczące innych przedsiębiorców, z którymi prowadzi interesy. Natomiast dane konsumentów mogą przekazywać jedynie:

• banki, oddziały banków zagranicznych i instytucje pośrednictwa kredytowego, a w tym: zakłady ubezpieczeń, główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń i pośrednicy ubezpieczeniowi; spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe; firmy leasingowe, faktoringowe i forfaitingowe;
• operatorzy i inne podmioty świadczące usługi telekomunikacyjne;
• dostawcy energii elektrycznej, ciepła, gazu, wody itp.;
• przedsiębiorcy, których działalność polega na udzielaniu pożyczek pieniężnych, działający w formie spółek prawa handlowego;
• wydawcy elektronicznych instrumentów płatniczych;
• spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe oraz przedsiębiorcy wynajmujący lokale;
• przewoźnicy publiczni;
• domy maklerskie i towarowe domy maklerskie, jak też oddziały zagranicznych domów maklerskich;
• operatorzy telewizji kablowej i satelitarnej.

Ważne jest także, że aby przedsiębiorca mógł sprawdzić Twoje dane w BIG (jeżeli jesteś konsumentem) musi uzyskać Twoją zgodę. Wymóg ten nie dotyczy jedynie banków.

Dane o konsumentach, będących dłużnikami, można przekazać do BIG, jeżeli zaległość wynosi co najmniej 200 zł, a kredyt konsumencki nie został spłacony w przeciągu 60 dni, po upływie co najmniej miesiąca (30 dni) od ostrzeżenia, że klient trafi nawet bez swojej zgody na listę dłużników. Dane o zadłużeniu firmy może przekazać do biura każdy przedsiębiorca, jeżeli zadłużenie przekracza 500 zł.

„Czarna lista” czyli Bankowy Rejestr Dłużników

Przypomnę, że BIK gromadzi informacje na temat wszelkich zobowiązań o charakterze kredytowym, tj. o kredytach aktywnych, ale także o należnościach już spłaconych. W rejestrze BIK znajdzie się każdy kredytobiorca, niezależnie od tego, czy prawidłowo, czy nieprawidłowo wywiązuje się ze swoich zobowiązań (czy terminowo spłaca kredyt).

Czarną listą dłużników można nazwać rejestr prowadzony w ramach Systemu Bankowy Rejestr. Jest to baza prowadzona od 1992 r. przez Związek Banków Polskich, która zbiera wyłącznie dane identyfikacyjne klientów indywidualnych i przedsiębiorców niewywiązujących się ze swoich zobowiązań wobec banków oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.

Żeby znaleźć się na takiej „czarnej liście dłużników” opóźnienie w spłacie zadłużenia powinno wynosić minimum 2 miesiące, a łączna kwota zaległości powinna opiewać na co najmniej 200 zł w przypadku konsumentów oraz co najmniej 500 zł w przypadku przedsiębiorców.

Dane w Systemie Bankowy Rejestr mogą być przetwarzane bez zgody konsumenta nawet przez 5 lat po zamknięciu rachunku bankowego. Przekazane do przetwarzania informacje to m.in.: imię i nazwisko, nazwa firmy, adres, PESEL, NIP oraz REGON.

Informacje z Systemu Bankowy Rejestr udostępniane są również w raportach Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor. Należy jednak pamiętać, że w takiej sytuacji, do przeszukania bazy potrzebne jest pisemne upoważnienie osoby sprawdzanej (konsumenta lub firmy).

Informacje na temat danych przetwarzanych w Systemie Bankowy Rejestr udostępniane są wyłącznie na pisemny wniosek, złożony osobiście lub przesłany listem poleconym do Biura Obsługi Klienta ZBP. Związek Banków Polskich nie udziela informacji na zapytania telefoniczne czy skierowane e-mailem.

BIG, BIK i Rejestr Dłużników – różnice

Krótko podsumowując, wyjaśnić należy, iż Bankowy Rejestr oraz BIG gromadzi i przetwarza dane dłużników niesolidnych, tj. takich, którzy mają opóźnienia w regulowaniu swoich zobowiązań. Jednocześnie pamiętać należy, że informacje zebrane w Bankowym Rejestrze pochodzą wyłącznie od banków, natomiast zgłoszeń do BIG mogą dokonywać różni przedsiębiorcy (banki, operatorzy usług telekomunikacyjnych, dostawcy energii, etc.).

W odróżnieniu od dwóch wymienionych powyżej rejestrów, Biuro Informacji Kredytowej przetwarza wszelkie informacje o dłużnikach z tytułu umów pożyczek, kredytów, poręczeń itp. BIK nie jest „czarną listą”, dane tam zgromadzone mają charakter kompleksowy – Twoje dane zostaną przekazane do BIK, jeżeli wziąłeś kredyt czy pożyczkę, niezależnie od tego, czy prawidłowo wywiązujesz się ze swojego zobowiązania.

Prawo bankowe przewiduje także możliwość wymiany informacji pomiędzy sektorem bankowym a pozostałymi sektorami gospodarki. Zgodnie z art. 105 ust. 4a tej ustawy instytucje, takie jak BIK, mogą udostępniać w drodze teletransmisji dane gospodarcze do biur informacji gospodarczych działających na podstawie przepisów ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (np. BIG InfoMonitor). Podstawowym warunkiem takiej wymiany danych pomiędzy rejestrami jest konieczność posiadania przez wierzyciela występującego o udostępnienie danych pisemnego upoważnienia osoby, której dotyczą te dane.

Jakie dane są przetwarzane przez BIK?

BIK gromadzi informacje o:

• wszystkich kredytach czynnych (aktualnie spłacanych) i zamkniętych (spłaconych),
• wszystkich kredytach dobrze i źle spłacanych (informacje o Twoim kredycie znajdą się w bazie BIK nawet jeżeli terminowo spłacasz kredyt),
• zapytaniach skierowanych do BIK o Twoje dane wysyłane przez instytucje, w których chcesz zaciągnąć kredyt.

Historia kredytowa w BIK zawiera informacje na temat dotychczas zaciągniętych przez nas kredytów – ich ilości, wysokości, sposobu ich spłacania – oraz o naszych kredytodawcach. Co istotne, BIK zawiera także informacje nt. zapytań skierowanych do BIK o dane kredytobiorcy.

Duża liczba zapytań może negatywnie wpływać na ocenę naszej historii kredytowej. Ryzykowne jest przecież udzielenie kredytu osobie, której kredytu odmówiły inne instytucje.

Dokładny zakres danych, jakie są przetwarzane przez BIK określa Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 marca 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu przetwarzanych informacji dotyczących osób fizycznych po wygaśnięciu zobowiązania wynikającego z umowy zawartej z bankiem lub inną instytucją ustawowo upoważnioną do udzielania kredytów oraz trybu usuwania tych informacji.

Zakres informacji przetwarzanych przez BIK obejmuje:

1) dane dotyczące osoby fizycznej:

a) imiona i nazwisko,
b) nazwisko rodowe,
c) imiona rodziców,
d) nazwisko panieńskie matki,
e) datę i miejsce urodzenia.
f) płeć,
g) obywatelstwo,
h) stan cywilny,
i) tytuł prawny do zajmowanego lokalu,
j) adres zamieszkania, adres zameldowania na pobyt stały lub czasowy, aktualny adres pobytu czasowego inny niż adres zamieszkania lub zameldowania, adres do korespondencji,
k) serię i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość,
I) numer PESEL,
m) numer NIP,
n) miejsce pracy,
o) zawód,
p) wykształcenie,
r) formę zatrudnienia,
s) dochody i wydatki,
t) liczbę osób w gospodarstwie domowym,
u) ustrój majątkowy małżonków;

2) dane dotyczące zobowiązania:

a) źródło zobowiązania,
b) kwotę i walutę,
c) numer i stan rachunku prowadzonego w banku lub innej instytucji ustawowo upoważnionej do udzielania kredytów, nazwę i adres siedziby/oddziału banku lub innej instytucji ustawowo upoważnionej do udzielania kredytów,
d) datę powstania zobowiązania,
e) warunki spłaty zobowiązania,
f) ustanowione zabezpieczenia prawne,
g) przebieg realizacji zobowiązania,
h) stan zadłużenia z tytułu zobowiązania na dzień wygaśnięcia zobowiązania,
i) datę wygaśnięcia zobowiązania,
j) przyczyny niewykonania zobowiązania lub dopuszczenia się zwłoki, o której mowa w art. 105a ust. 3 ustawy,
k) przyczyny wygaśnięcia zobowiązania.

„W orzecznictwie wskazuje się, że prawem banku jest przetwarzanie danych osobowych nie tylko samej strony umowy kredytowej, ale też wszystkich osób, których dane zostały zasadnie i w usprawiedliwionym zakresie zgromadzone w związku z zawarciem i wykonywaniem tej umowy. Taką osobą jest z pewnością poręczyciel, ale jest nią także małżonek kredytobiorcy (istotny przecież jest majątkowy ustrój małżeński), jego dzieci (ich liczba i wiek wpływa na ocenę zdolności kredytowej), a także inne osoby, które mają znaczenie w praktyce umów bankowych.”

Kawulski Arkadiusz, Prawo bankowe. Komentarz,
LexisNexis 2013, komentarz do art. 105a, Nb. 6

W jakim celu nasze dane są gromadzone w BIK?

Stosownie do przepisu art. 105a ust. 1 Prawa bankowego, przetwarzanie przez banki, inne instytucje ustawowo upoważnione do udzielania kredytów oraz instytucje utworzone na podstawie art. 105 ust. 4 (BIK czy też System Bankowy Rejestr), informacji stanowiących tajemnicę bankową w zakresie dotyczącym osób fizycznych może być wykonywane, z zastrzeżeniem art. 104, 105 i art. 106-106c, w celu oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego.

„(…) informacje zgromadzone przez BIK służą wypełnianiu przez banki jako instytucje zaufania publicznego ich ustawowych obowiązków związanych z koniecznością dokładania szczególnej staranności w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa przechowywania środków pieniężnych, czyli w zakresie ochrony depozytów (art. 50 ust. 2 Prawa bankowego), a także z koniecznością należytego badania zdolności kredytowej, od której wystąpienia bank uzależnia udzielenie kredytu (art. 70 ust. 1 Prawa bankowego).”

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
z dnia 20 maja 2016 r., II SA/Wa 1652/15, Legalis nr 1487868

Generalnie, istnienie i funkcjonowanie baz danych o kredytobiorcach ma spełniać funkcje prewencyjne. Głównym celem utworzenia rejestrów kredytowych było zmniejszenie ryzyka działalności prowadzonej przez banki. Zbiór informacji o dłużnikach pełni rolę swoistego systemu wczesnego ostrzegania, który ma przeciwdziałać złamaniu publicznoprawnego zakazu udzielania kredytów podmiotom niewypłacalnym.

Normalną praktyką banków oraz innych instytucji upoważnionych do udzielania kredytów jest sprawdzenie historii kredytowej osoby ubiegającej się o kredyt w bazie BIK.

Sprawdzenie historii kredytowej w BIK pozwala kredytodawcom „prześwietlić” potencjalnego klienta przed udzieleniem mu kredytu. Pozwala to rzetelnie ocenić jego rzeczywistą zdolność kredytową. W przypadku braku zdolności kredytowej ustalonej na bazie niekorzystnej historii kredytowej bank ma możliwość odpowiedniej reakcji, a tym samym zmniejszenia ewentualnej straty.

Badanie historii kredytowej, a tym samym weryfikowanie klienta pod względem jego zdolności do spłaty zaciągniętych zobowiązań, ma też społeczne znaczenie. W grę wchodzi tu ochrona innych klientów podmiotu udostępniającego środki. Skumulowanie negatywnych decyzji kredytowych może bowiem doprowadzić do zaburzenia płynności finansowej takiej instytucji, co ostatecznie i tak odbije się na pozostałych klientach poprzez zwiększenie cen oferowanych produktów (np. podwyższenie oprocentowania kredytów oraz obniżenie oprocentowania depozytów).

Przetwarzanie danych o kredytobiorcach odbywa się także w celach statystycznych i wykorzystywane jest m.in na potrzeby ustalenia strategii marketingowych – np. dla lepszego dopasowania ofert kredytowych do potrzeb określonych grup adresatów. Dane statystyczne stanowią też istotny punkt odniesienia dla określenia ryzyk związanych z udzielaniem kredytów (np. określenie grupy, która ma największe problemy ze spłatą lub grupy, co do której jest większe prawdopodobieństwo utraty zdolności kredytowej po udzieleniu kredytu). Wszystkie te okoliczności są uwzględniane przy ustalaniu kryteriów oceny zdolności kredytowej. Zdawać bowiem trzeba sobie sprawę, że każdy bank posługuje się innymi kryteriami w tym zakresie.

Czy BIK potrzebuje naszej zgody na przetwarzanie danych?

Niekiedy BIK może przetwarzać nasze dane (odpowiednio – podmiot, w którym zaciągnęliśmy kredyt może przekazywać do BIK nasze dane) bez naszej zgody. Są jednak sytuacje, gdy zgoda klienta jest konieczna dla możliwości zgodnego z prawem gromadzenia danych objętych tajemnicą bankową.

W przypadku kredytów czynnych, czyli takich które aktualnie spłacamy, banki oraz SKOK-i nie potrzebują naszej zgody na przetwarzanie danych objętych tajemnicą bankową. Są one natomiast zobowiązane do comiesięcznej aktualizacji danych, a także do informowania BIK (i innych instytucji utworzonych na podstawie art. 105 ust. 4 Prawa bankowego) o:

• całkowitej spłacie zobowiązań,
• wygaśnięciu zobowiązań,
• stwierdzeniu nieistnienia zobowiązania,
• korekcie wysokości zobowiązania,
• nowo powstałych zobowiązaniach i ich aktualizacji,

w terminie 7 dni od wystąpienia okoliczności uzasadniających przekazanie informacji. BIK jest z kolei zobowiązany wprowadzić informacje, o których mowa powyżej, do zbioru, w którym są one przetwarzane, w terminie nie dłuższym niż 7 dni od dnia ich otrzymania.

Przykład: 10 marca wpłaciliśmy ostatnią ratę kredytu (cały kredyt został spłacony, środki w banku zostały zaksięgowane tego samego dnia). Bank ma czas do 17 marca na przekazanie informacji do BIK o zamknięciu zobowiązania. Pu upływie kolejnych 7 dni (najpóźniej 24 marca) dane o spłacie zostaną ujawnione w rejestrze.

Nieco inaczej wygląda to w przypadku pozabankowych instytucji pożyczkowych. Przekazują one informacje do BIK jedynie na podstawie pisemnej zgody pożyczkobiorcy. Instytucje takie potrzebują także zgody klienta na dostęp do historii kredytowej w BIK w celu sprawdzenia zdolności kredytowej.

Jeżeli chodzi o kredyty zamknięte, czyli już spłacone, dzieli się je na dwie grupy:

• kredyty zamknięte bez opóźnień w spłacie lub z opóźnieniami nieprzekraczającymi 60 dniu – na przetwarzanie danych w BIK dla oceny ryzyka kredytowego potrzebna jest pisemna zgoda kredytobiorcy,
• kredyty zamknięte z opóźnieniami w spłacie przekraczającymi 60 dni – możliwe jest przetwarzanie danych na potrzeby oceny ryzyka kredytowego bez zgody kredytodawcy, musi on jednak w odpowiednim terminie zostać poinformowany o zamiarze przetwarzania przez bank jego danych stanowiących tajemnicę bankową bez jego zgody.

Przetwarzanie danych w BIK bez zgody klienta

Art. 105a ust. 3 Prawa bankowego określa przesłanki, których kumulatywne zaistnienie aktualizuje uprawnienie podmiotu udzielającego kredyt oraz instytucji, takiej jak BIK, do przetwarzania danych osobowych klienta stanowiących tajemnicę bankową bez jego zgody.

„Jeśli nie zaszły przesłanki wynikające z art. 105a ust. 3, to bank może przetwarzać dane osobowe klienta-konsumenta po wygaśnięciu zobowiązania i w celu oceny ryzyka kredytowego i zdolności kredytowej wyłącznie za pisemną zgodą klienta.”

wyrok WSA z 3 października 2006 r., II SA/Wa 871/06, Lex nr 283579

Z przedmiotowego przepisu wynikają zasadniczo dwie przesłanki, których kumulatywne spełnienie uprawnia podmiot (np. bank, SKOK) do przetwarzania w BIK danych osobowych bez zgody osoby, której te dane dotyczą. Może to nastąpić wówczas, gdy:

• osoba ta nie wykonała zobowiązania lub dopuściła się zwłoki powyżej 60 dni w spełnieniu świadczenia wynikającego z umowy zawartej z bankiem lub inną instytucją ustawowo upoważnioną do udzielania kredytów,
• po zaistnieniu wyżej wymienionych okoliczności upłynęło co najmniej 30 dni od poinformowania tej osoby przez bank lub instytucję ustawowo upoważnioną do udzielenia kredytów o zamiarze przetwarzania dotyczących jej informacji stanowiących tajemnicę bankową.

Inaczej rzecz ujmując, by spełnione zostały powyższe przesłanki wystarczy, ażeby w trakcie trwania stosunku zobowiązaniowego wystąpiła zwłoka w spłacie świadczenia przekraczająca 60 dni. Po zaistnieniu tej okoliczność musi upłynąć co najmniej 30 dni od poinformowania danej osoby przez bank, inna instytucję ustawowo upoważnioną do udzielania kredytów albo podmiot, o którym mowa w art. 59d ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, o zamiarze przetwarzania tych informacji bez jej zgody.

Od upływu terminu 30-dniowego uzależniona jest natomiast jedynie możliwość zgodnego
z prawem przetwarzania takich danych w rejestrze BIK, przy czym stanowczo należy podkreślić, iż okoliczność, że zaległość w tym okresie została spłacona, pozostaje irrelewantna dla możliwości przetwarzania danych. Nie sposób odczytać z treści art. 105a ust 3 Prawa bankowego, że możliwość przetwarzania danych w BIK jest w jakikolwiek sposób uzależniona od spłaty zaległych należności. Termin 30 dni określa jedynie czas, jaki musi upłynąć od poinformowania dłużnika o możliwości przetwarzania jego danych bez jego zgody do przekazania informacji o jego zadłużeniu do BIK. A contrario niezgodnie z powołanym przepisem postąpiłby podmiot dopiero wtedy, gdyby przekazał dane do BIK zanim upłynąłby ów 30-dniowy termin.

Podkreślić należy, iż nie stanowi przesłanki negatywnej przetwarzania danych osobowych w BIK okoliczność, że w terminie 30 dni od zawiadomienia, zaległe zadłużenie zostało spłacone. Powyższe nie wynika ani z treści przepisu art. 105a ust 3 Prawa bankowego, ani z informacji zamieszczonych na stronie internetowej BIK.

Jak długo BIK może przetwarzać nasze dane?

W przypadku kredytów czynnych, dane o kredytobiorcy i jego zobowiązaniu przetwarzane są w BIK aż do całkowitej spłaty zadłużenia.

Po zamknięciu zobowiązania, które regulowane było terminowo, nasze dane mogą być przetwarzane dalej na podstawie pisemnej zgody kredytobiorcy. Dane o naszym kredycie będą przetwarzane tak długo, jak długo nie wycofamy naszej zgody. Zgoda może być w każdym czasie odwołana.

Wyrażenie zgody na przetwarzanie danych po spłacie zadłużenia może się okazać dla nas korzystne. Budujemy w ten sposób pozytywną historię zobowiązań w BIK, co zwiększa naszą zdolność kredytową, a co za tym idzie – szansę na otrzymanie kredytu lub otrzymanie go w wyższej wysokości.

Jeżeli natomiast podstawą przetwarzania naszych danych osobowych (stanowiących tajemnicę bankową) przez BIK jest art. 105a ust. 3 Prawa bankowego, to mogą być one wykorzystywane w celu oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego przez okres nie dłuższy niż 5 lat od dnia wygaśnięcia zobowiązania.

Przetwarzanie danych w celach statystycznych i na potrzeby analiz może być wykonywane przez okres 12 lat od zamknięcia zobowiązania.

Wynikiem analiz statystycznych nie są dane osobowe, a analizy te nie są podstawą podejmowania przez banki i inne instytucje finansowe decyzji w stosunku do klienta. Celem analiz statystycznych jest np. określenie liczby kredytobiorców posiadających kredyty mieszkaniowe lub ustalenie, czy kredytobiorcy solidnie spłacają swoje zobowiązania.

Czyszczenie BIK – czyli jak usunąć dane z BIK?

Jasno powiedzieć należy, że nie da się „wyczyścić” BIK-u z niewygodnych informacji. Zasady przekazywania danych do BIK, ich przechowywania oraz wprowadzania do nich ewentualnych zmian są regulowane przez Prawo bankowe. BIK nie modyfikuje przekazywanych danych – jest jedynie ich administratorem.

W praktyce oznacza to, że BIK operuje tylko takimi danymi, które zostaną mu przekazane przez podmiot udzielający kredytu. BIK, z uwagi na swój przedmiot działalności oraz cel powołania (instytucja upoważniona do gromadzenia, przetwarzania i udostępniania określonym ustawowo podmiotom danych stanowiących tajemnicę bankową), nie jest uprawniony do dokonywania zmian w treści przetwarzanych w systemach BIK danych, otrzymywanych z banków i innych instytucji współpracujących z BIK.

Jeżeli zatem dostrzeżemy nieprawidłowości (niezgodność z rzeczywistym stanem) i błędy w naszych danych ujawnionych w rejestrze, stosowne pismo o zmianę danych należy skierować do podmiotu, które te dane przekazał do Biura Informacji Kredytowej.

Sam kredytobiorca ma ograniczoną możliwość modyfikacji danych. Z wyjątkiem sytuacji oczywistych, kiedy np. zadłużenie zostało spłacone, ale bank jeszcze nie przekazał takiej informacji do BIK, zmiana danych może nastąpić jedynie w przypadku wycofania zgody na przetwarzanie zobowiązania zamkniętego (o ile było prawidłowo spłacane i nie zachodzą przesłanki z art. 105a ust. 3 Prawa bankowego do przetwarzania danych bez zgody osoby, której dane te dotyczą).

Wyjaśnić należy także, że dane w BIK nie są usuwane, a jedynie przenoszone do części statystycznej. Skutek jest taki, że w przypadku sprawdzania w BIK zdolności kredytowej konkretnej osoby, te dane, które przeniesione zostały do części statystycznej, nie będą widoczne w raporcie (a zatem nie wpłyną na ocenę zdolności kredytowej).

Naprowadzić należy, że istnieją tylko trzy sytuacje, kiedy można wnioskować o usunięcie
(a właściwie o przeniesienie do części statystycznej) lub korektę danych w BIK:

• w przypadku odwołania zgody na przetwarzanie danych o kredycie już spłaconym, ale tylko wtedy, gdy zobowiązanie było spłacane w terminie (nigdy nie wystąpiła zwłoka przekraczająca 60 dni w spłacie zadłużenia),
• jeżeli minęło 5 lat od spłaty „problematycznego” kredytu,
• jeżeli w BIK ujawnione są dane nieprawdziwe lub nieaktualne.

Pamiętaj, jeżeli masz problem z kredytem, nie możesz go spłacić lub bank bezprawnie przetwarza dane o Twoim spłaconym z opóźnieniem zobowiązaniu przez co kolejni kredytodawcy odmawiają Ci udzielenia kredytu – skontaktuj się z nami. Wypełnij formularz – gwarantujemy profesjonalną pomoc w sprawach kredytowych.

Informujemy, że wypełnienie i przesłanie formularza jest bezpłatne.